Zora Šolaja-Malović, predsednica opštine Šipovo, kćerka Simele Šolaje: Moj otac iz legende (1979)

Zora Šolaja - Malović, kćerka legendarnog krajiškog heroja Simele Šolaje, predsednik je male opštine Šipovo smeštene u živopisnoj Pivskoj kotlini. Otac je poginuo, dok je ona bila sasvim mala, pa je lik o njemu izgradila na osnovu predanja i sećanja njegovih drugova i supruge Zorke

Još za života je Simo Šolaja ušao u narodnu pesmu i postao legenda. O proslavljenom krajiškom heroju posle rata su pisane knjige i snimljen film. 

Sad se gradi put od njegovog rodnog Šipova do mesta njegove pogibije, Kupresa.

Taj put je već dobio ime Šolajin puit.

U njegovom rodnom domu u zaseoku Majevac i sad živi 65-godišnja supruga Zorka. Njihovo jedino preživelo dete, Zora, sada je predsednik Skupštine opštine Šipovo...

Sudbonosni momenat u životu Zore Šolaje - Malović bio je krajem januara 1942. godine.

Stanovnici Pljeve sklanjali su se ispred neprijatelja bežeći u planinu Smiljevac iznad izvora reke Plive.

Zorina majka Zorka s mukom je nosila dve devojčice, Zoru i Cvijetu.

Nakon desetak kilometara pešačenja kroz dubok sneg i nadčovečanskih napora bila je na izmaku snage.

Morala je doneti odluku života: koju od dve rođene kćeri da ostavi zauvek u snegu. Pogledala je obe i srce joj se steglo. Sa suzama u očima poljubila je Zoru i spustila u sneg. Cvijeta je bila mlađa, nešto lakša, a bila je i dosta slična ocu Simi, pa neka ona živi. 

Tako je rezonovala nesrećna majka.

Na sreću tuda je prolazio Čedo Marković, njihov rođak, koji je pronašao devojčicu u snegu, a kasnije je predao majci.

Da se to nije dogodilo, nikad ne biste čitali ove redove o Zori Šolaji - Malović, sadašnjoj predsednici Skupštine opštine Šipovo. 

Samo dva meseca posle događaja u januaru 1942. godine umrla je Zorina sestra Cvijeta. 

Na sahrani deteta bio je i otac Simo.

Rekao je ženi Zorki: 

- Vidiš, nemamo mnogo sreće sa djecom, ali ostala nam je Zora, i ona će, valjda, dočekati slobodu.

Pošto su mu tada već bila poginula dva brata, Zorka je preuzela brigu i oko njihove dece.

Avgusta iste godine u jurišu u bici na Kupresu smrtno je pao Simo Šolaja.

Nagrađeni pismeni zadatak

- Predsednice Malović, sećate li se oca i kako je prošlo vaše rano detinjstvo?

- Kad je otac poginuo nisam imala ni godinu i po dana, pa na žalost ne mogu da se sjetim njegovog lika. Još tužnije je, njegova fotografija uopšte nije sačuvana, pa sve što znam o njemu to je ono što sam čula od mame i očevih saboraca i poznanika.

Što se tiče moga ranog djetinjstva, provedenog u ratnom vihoru, teško se može izdvojiti išta lijepo.

- Verujemo da ste u đačkim danima, na neki način, bili centar pažnje, obzirom da ste kćerka poznatog heroja. Hoćete li nam nešto reći o svom školovanju?

- U Šipovu sam završila četiri razreda osnovne škole. Školovanje sam nastavila u Jajcu. Bio je to moj prvi rastanak s mamom i rodnom kućom. Vjerujte, tužan. Bio je to internatski život i rastanak s mojim dugim pletenicama. Bilo je i suza.

Učiteljsku školu pohađala sam u Tuzli. Kao srednjoškolka, sjećam se, pisali smo kod profesora maternjeg jezika temu "Lik narodnog heroja".

Naravno, opisala sam lik svoga oca. Onako kako ga zamišljam i kako bih željela da ga vidim. Rad je bio dobar i dobila sam nagradu. 

U Banjaluci sam završila Višu pedagošku školu i kao prosvjetni radnik radila u Šipovu šest godina.

- O vašem ocu, Simeli Šolaji, pisano je mnogo, a u posleratnim godinama snimljen je i film. Šta vi mislite o tome?

- Presrećna sam bila kad sam u djetinjstvu u liku glumca na filmskom platnu vidjela bar djelomično kako je mogao izgledati otac. Naravno, samo mi je jako žao što je film tako preuranjeno snimljen. Kad bi to bilo sada, uz modernu filmsku tehniku. Za pisane tekstove o ocu nemam zamjerki.

- Kad je prestala vaša misija prosvetara i kad ste postali društveno-politički radnik?

- U prosvjetnoj struci radila sam šest godina. Nakon toga u periodu od dva mandata obavljala sam dužnost sekretara opštinskog komiteta Šipovo. Od prošle godine na dužnosti sam predsjednika opštine.

Za bolje sutra

Opština Šipovo je smeštena u živopisnoj kotlini reka Plive i Janja. Na spisku 109 bosansko-hercegovačkih opština, zbog slabe akumulativne moći privrede, šipovska opština zauzima vrlo nisko mesto.

- Kakvi su izgledi da vaša opština napusti taj nezavidan položaj ?

- Nekako su i važniji putevi zaobišli ovu opštinu. Put od Šipova do Kupresa u dužini od 43 kilometra, koji bi dalje ovaj dio Bosne povezivao sa Jadranskim morem i u koji Šipovljani polažu velike nade, sporo se gradi.

Za gotovo deset godina jedva je izgrađeno 11 kilometara.

Za privrednu nerazvijenost opštine mogao bi se navesti još jedan od razloga. Naime, sve do 1961. godine bilo je govora da će se na ovom području, u predjelu Stupane, graditi hidrocentrala. U tom slučaju veliki dio bi se potopio.

Naravno, zbog toga je svaka izgradnja na ovom području bila stopirana.

Ipak, tu su i nekoliko radnih kolektiva koji uspješno posluju. Uskoro očekujemo da se dovrši i tvornica aluminijske ambalaže, koja će moći zaposliti oko 120 radnika.

- Koji su to još problemi s kojima se sukobljavaju stanovnici šipovske opštine?

- Mora se priznati da ima dosta nerješenih problema za opštinu sa nešto preko 19.000 stanovnika. Nabrojaću samo neke: opština ne posjeduje nijedan dom kulture, hotel, robnu kuću...

Veliki je pritisak povratnika iz inostranstva. Mnogi ne žele u pečalbu. Žele zaposlenje u zavičaju.

Teško se može svima udovoljiti.

- Kako se oseća jedan predsednik opštine, pogotovu ako je to žena, kao prva ličnost privredno izrazito nerazvijene opštine i kakav je privatni život Zore Šolaje - Malović?

- Osim dužnosti predsednika opštine tu su i druga zaduženja: član sam CK SK BiH, a tu su i funkcije u međuopštinskim savjetima i tijelima. Ponekad se obavljaju poslovi koji i nisu "resor" predsjednika opštine.

Ali, volim ove ljude i ovaj kraj pa se, valjda, i poteškoće lakše podnose.

Što se slobodnog vremena tiče, njega je zaista malo.

Nađe se, ipak, vremena za članove porodice: muža Novicu, sekretara SIZ za osnovno obrazovanje, šestogodišnju kćerku Željku i četverogodišnju Draganu, a posjeti nas često i mama Zorka.

Stanovništvo Šipova poštuje i ceni svoju predsednicu. Ona sama voli svoju sredinu. Jedno, ipak, oseća: nikad joj se neće ispuniti velika želja - da pronađe očevu fotografiju. Slika u zborniku heroja je u stvari crtež po sećanju saboraca, a ne autentična slika njenog oca, krajiške legende - Simele Šolaje.

Napisao: Lazo Stupar, obrada: Yugopapir (Nada, april 1979.)

Podržite Yugopapir: FB TW Donate